Kineski film: umjetnost raskoši i suptilne ekspresije

Kineska kinematografija razvijala se u složenom spletu političke istorije, kolonijalnog nasljeđa i kulturnih promjena, pa se umjesto klasičnih filmskih pokreta kao što su evropski neorealizam ili francuski “Novi talas” najčešće govori o generacijama filmskih autora – kineskim “školama filma”. Svaka od njih nosi specifičan pogled na društvo, estetiku i ulogu filma u prikazivanju kineske svakodnevice.Suprotno tome, Šesta generacija (1990-e) okreće se urbanom realizmu, nezavisnoj produkciji i životima marginalizovanih pojedinaca u brzo modernizujućoj Kini, pitanjima aktuelnim i danas. Autori poput Jia Zhangke-a bilježe stvarnost ručnom kamerom – migracije, otuđenje, tranziciju društva i populacionu neizvjesnost.
Paralelno, izvan kontinentalne Kine, razvija se posebna filmska tradicija Hong Konga. Hongkonška kinematografija je tokom 20. vijeka procvjetala kao prepoznatljiva i autonomna scena, dijelom zbog kolonijalnog statusa i relativne umjetničke slobode, i zauzela posebno mjesto u istoriji kineskog (i svjetskog) filma, i u srcima brojne međunarodne publike. Hong Kong je postao proizvodni i kreativni centar za širok spektar žanrova: od borilačkih vještina i spektakularnih sekvenci u usporenom snimku, do art-filma koji je iznjedrio reditelje svjetskog kalibra. U kasnim 1970-im nastaje “Hong Kong New Wave”, sa autorima kao što su Ann Hui (A Simple Life, The Way We Are) i Tsui Hark (Once Upon a Time in China), koji spajaju žanrovski film, socijalni komentar i eksperimentalni stil. Iz tog pokreta se tokom 1990-ih izdvaja posebna estetska struja – drugi talas hongkonškog filma, obilježen nostalgijom, lirskim, melanholičnim prikazom urbanog života i emotivnom suzdržanošću. Najznačajniji predstavnik ovog pravca je Wong Kar-wai.

Njegovi filmovi ne osvajaju spektaklom, već suptilnošću, senzualnošću, dubokom emocijom. Kroz neformalnu ljubavnu trilogiju – Days of Being Wild, In the Mood for Love i 2046 – Wong Kar-wai stvara intimne filmske svjetove koji prikazuju kinesko društvo između tradicije i modernosti, želje i zabrane, pamćenja i zaborava, i na scenu postavljaju običnog čovjeka, običnu ženu, ispitujući kroz njihove živote, kroz njihove ljubavi i stradanja, teme nošenja sa društvenim statusom i očekivanjima, buntovništva i prihvatanja. Njegov pristup nije čista dramaturgija, već “mood cinema” – film koji priču prenosi kroz atmosferu, muziku, kroz kostime i boje.